Kształcimy projektantów od 10 lat

Uniwersytet SWPS kształci projektantów od 2011 r., kiedy to równocześnie powstały School of Form w Poznaniu i Instytut Grafiki we Wrocławiu. Obecnie na studiach wyższych i podyplomowych z tego obszaru studiuje blisko 1200 studentów. Z okazji jubileuszu uczelni porozmawialiśmy ze współtwórcami niektórych kierunków projektowych.

Jaki powinien być współczesny projektant? Czym jest projektowanie i jak wpływa na zmianę świata? O swojej wizji projektowania opowiadają: dr Agnieszka Jacobson-Cielecka, dyrektor programowa School of Form, dr Mariusz Wszołek, współtwórca kierunku Grafika oraz dr Martyna Obarska, reprezentantka kierunku School of Ideas – projektowanie innowacji i usług.

Ekspercki trójgłos na temat projektowania

Czym jest dla Was projektowanie?

Agnieszka Jacobson-Cielecka (School of Form): To stan nieustającej ciekawości. Obserwacja. Dążenie do zrozumienia, jak działają rzeczy, systemy, zjawiska. Szukanie rozwiązań, szukanie innych rozwiązań, kwestionowanie tego, co jest. Projektowanie to pytanie: a co byłoby, gdyby...? Jednocześnie projektowanie wiąże się z odpowiedzialnością. Trzeba być dociekliwym i ciekawym, by rozumieć cały cykl życia przedmiotu, procesu, usługi – od złoża czy zasobu do finalnych konsekwencji. Dla użytkownika, środowiska, społeczeństwa.

Martyna Obarska (School of Ideas): To ułatwianie życia, rozwiązywanie konkretnych problemów, odpowiadanie na wyzwania dnia codziennego i te, które dotyczą przyszłości. To niezwykła praca łącząca w sobie analizę z działaniem. Projektując innowacje i usługi, pracuje się na żywym organizmie. Dostrzega się zmianę, którą generują dobre i wdrożone pomysły, ale widzi się też, jak bardzo można utrudnić czyjąś codzienność. W tej pracy mam poczucie sensu.

Mariusz Wszołek (Grafika): Projektowanie to fach, który w najogólniejszym rozumieniu polega na rozwiązywaniu problemów na drodze ich diagnozy i dostarczaniu rozwiązań prostych w użyciu dla końcowych użytkowników w określonych rolach społecznych. To organizowanie rzeczywistości społecznej nierzadko przez jej irytację.

Jak projektowanie zmienia świat?

Mariusz Wszołek (Grafika): Projektowanie nie zmienia świata, choć coraz częściej mówi się o tym, że projektowanie to moderowanie oraz animowanie zmiany społecznej. Świat zmieniają projektanci oraz ludzie gotowi na zmianę status quo. Charles Eames, zapytany o granice projektowania, odpowiedział, że wyznaczają one problemy do rozwiązania. Dodałbym do tego prosty tryptyk, który pozwala zrozumieć, jak szerokich zakresów dotyka praktyka designu. To projektowanie dla ludzi, projektowanie z ludźmi i projektowanie o ludziach. Należy mieć przy tym na uwadze, że potrzebujemy środowiska do życia i przeżycia.

Agnieszka Jacobson-Cielecka (School of Form): Na różne sposoby. Najbliższa mi jest idea projektowania, które nie zmienia świata, lecz jest z nim w harmonii i wspiera jego naturalne zasoby. Coraz częściej w projektowaniu cofamy się, by zrozumieć, jak działał świat, zanim go „popsuliśmy”. Nie rozumiejąc przeszłości, nie zaprojektujemy przyszłości.

Martyna Obarska (School of Ideas): Usługi otaczają nas codziennie. Korzystamy z nich na każdym kroku: jeżdżąc transportem publicznym, korzystając z ogólnodostępnej przestrzeni, zamawiając jedzenie w aplikacji czy składając podania w urzędzie. Dobrze zaprojektowane – bardzo często są niewidoczne. Nie dostrzegamy ich, bo na tyle ułatwiają nam życie, że stają się transparentne i oczywiste. Źle zaprojektowane innowacje i usługi potrafią jednak uprzykrzyć życie, wykluczyć określone grupy społeczne lub poszczególne osoby.

Jaki powinien być współczesny projektant? Trzy najważniejsze kompetencje projektanta to…

Mariusz Wszołek (Grafika): Projektowanie wymaga chłodnej głowy i gorącego serca, czyli balansu między postawą naukową a kreatywną. Tę pierwszą rozumiem jako chęć odkrywania, otwartość na inność oraz wieczną ciekawość. Postawę kreatywną określam jako gotowość do rozwiązywania problemów w określony sposób niezależnie od warunków zewnętrznych.

Agnieszka Jacobson-Cielecka (School of Form): Ciekawość. Kreatywność. Krytyczne myślenie. Powściągliwość. Odwaga. Anne Lacaton i Jean-Philippe Vassal, tegoroczni laureaci Pritzkera, jednej z najważniejszych nagród architektonicznych, zostali wyróżnieni właśnie za taką postawę.

Martyna Obarska (School of Ideas): Taka osoba dostrzega wielowymiarowość współczesnych procesów społecznych i kulturowych oraz rozumie, jak wielką siłą są kompetencje humanistyczne. Ma zmysł postrzegania rzeczywistości pod kątem rozwiązywania problemów i potrafi pracować w zespołach składających się z ekspertów z różnych dziedzin.

Czy jest jakiś jeden projekt (studenta, absolwenta, pracownika), z którego jesteście szczególnie dumni?

Mariusz Wszołek (Grafika): Jestem dumny z tych projektów, w których studenci podejmują się trudnych wyzwań, mierzą się z problemami społecznymi, wykluczeniami, mową nienawiści czy zagrożeniem klimatycznym. Wydawałoby się, że grafika to w głównej mierze ładne obrazki – nic bardziej mylnego. Studenci wykorzystują język wizualny, by prowadzić, wspierać, wyjaśniać lub irytować czy zwracać uwagę. Wiele z tych projektów to niemały gaz!

Agnieszka Jacobson-Cielecka (School of Form): Jestem dumna ze studentów, którzy zaskakująco dobrze radzą sobie w pandemii mimo wszystkich przeciwności i ograniczonego dostępu do warsztatów. Jestem dumna z zespołu wykładowców, którzy są w większości praktykującymi projektantami albo zaangażowanymi naukowcami i w swoim bogatym, mocno zajętym życiu zawodowym znajdują czas na uczenie młodych ludzi – bo uważają, że warto, że to ważne. I jestem dumna z naszych absolwentów, którzy świetnie sobie radzą, każdy po swojemu. Studiują na najlepszych uczelniach świata, startują z powodzeniem w konkursach albo prowadzą własną działalność. Nie mogłabym wskazać tylko jednej osoby.

Martyna Obarska (School of Ideas): Największą radość sprawia mi przyglądanie się temu, jak studentki i studenci uczą się na własnych błędach i dojrzewają. Prowadzę zajęcia na I i III roku i widzę, jak długą drogę przeszli. Jeśli o kilku osobach z każdego rocznika myślę, że mogłabym z nią lub z nim pracować na co dzień, to wiem, że zarówno oni, jak i wykładowcy wykonali dobrą robotę.

dr Agnieszka Jacobson-Cielecka

Dyrektor programowa School of Form, dziekan Wydziału Projektowania na Uniwersytecie SWPS. Kuratorka licznych wystaw polskiego designu, m.in. Unpolished, Polished Up, Moderna (razem z Pawłem Grobelnym), Polska Folk, Materia Prima, prezentowanych na najważniejszych festiwalach designu w Europie, a także w muzeach designu (MAKK w Kolonii, Muzeum Sztuk Stosowanych w Budapeszcie, Muzeum Designu w Helsinkach, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Bukareszcie i inne). Kuratorka główna wystawy Common Roots. Design Map of Central Europe, zrealizowanej na zamówienie Design Museum Holon w Izraelu. Krytyk designu, dziennikarka i publicystka. Zasiada w radach programowych polskich i zagranicznych festiwali designu. Jurorka w licznych konkursach. Członek ciał doradczych Instytutu Adama Mickiewicza, Muzeum Narodowego w Warszawie oraz Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli. Laureatka nagród Redaktor Naczelny Roku (Media i Marketing 2007) oraz Animator 2012 DesignAlive Awards.

dr Mariusz Wszołek

Komunikolog. Zajmuje się głównie algorytmizacją procesów projektowych, ze szczególnym uwzględnieniem communication design i design thinking. Na co dzień pracuje w Katedrze Grafiki Uniwersytetu SWPS i Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Redaktor serii wydawniczej Communication Design oraz autor książek i artykułów z zakresu reklamy, pracy projektowej i zrównoważonego projektowania. Jego zainteresowania naukowe w głównej mierze dotyczą zrównoważonego projektowania (transformation design), designu opakowań i communication design. Ostatnio poświęca się zagadnieniom związanym z legal design.

dr Martyna Obarska

Kulturoznawczyni, badaczka studiów miejskich, koordynatorka semestru miejskiego na kierunku School of Ideas – projektowanie innowacji i usług. Liderka programu „Odporne Miasto" w Centrum Badań nad Zmianą Klimatu i Zrównoważonym Rozwojem i zespołu działającego na Uniwersytecie SWPS przygotowującego nową strategię dla Sopotu. Redaktorka wicenaczelna „Magazynu Miasta”. Ekspertka miejska zaangażowana w badania potrzeb mieszkańców miast, inwestorów i administracji publicznej. Współautorka raportów badawczych, diagnoz i strategii powstających m.in na zlecenie jednostek miejskich, podmiotów prywatnych czy organizacji pozarządowych. Ma ponad dziesięcioletnie doświadczenie w prowadzeniu warsztatów edukacyjnych (w tym z urzędnikami miejskimi i interesariuszami procesów miejskich), kompetencje redaktorskie i dziennikarskie (współprowadziła podcast miejski w TOK Fm).

Studia projektowe na Uniwersytecie SWPS

Pierwsze studia projektowe pojawiły się w ofercie Uniwersytetu SWPS w 2011 r. Wtedy to równolegle w Poznaniu powstała School of Form oferująca studia na kierunku Wzornictwo, natomiast we Wrocławiu pierwsi studenci rozpoczęli studia na kierunku Grafika. Od ponad 10 lat kształcimy też specjalistów z zakresu User Experience na studiach podyplomowych (początkowo w Warszawie, a obecnie już w czterech naszych kampusach).

Obecnie na kierunkach z obszaru projektowania na studiach wyższych studiuje blisko 700 studentów. Studia podyplomowe z obszaru projektowania usług, UX/UI, designu i architektury kończy rocznie blisko 500 osób.

Studia wyższe: