Nowa szkolna rzeczywistość uczennic i uczniów z Polski i z Ukrainy
Liczba uczennic i uczniów z Ukrainy, którzy od września rozpoczną naukę w polskich szkołach, może wynieść nawet pół miliona. To sprawia, że zbliżający się początek roku szkolnego niesie za sobą niespotykane dotąd wyzwania. Dotyczy to zarówno samego planu nauczania, jak i relacji między uczennicami i uczniami, na które duży wpływ mają różnice kulturowe. Jakość komunikacji może poprawić aplikacja RESQL. Naukowcy z Uniwersytetu SWPS dostosowali ją do komunikacji w języku ukraińskim i rosyjskim.
Wdrażając system RESQL chcemy wyjść naprzeciw potrzebom wynikającym z różnic kulturowych i odrębnych systemów edukacyjnych. Bierzemy pod uwagę możliwe rozbieżności w interpretacji zachowań i kontekstu, co może prowadzić do poczucia dyskomfortu, zagrożenia czy niezrozumienia wśród rówieśników pochodzących z różnych krajów. Zachowania w grupie rówieśniczej, które są akceptowane w polskiej szkole, mogą być interpretowane jako nieprzychylne przez ukraińskich uczniów. Sposób komunikacji z nauczycielami, oczekiwania i obowiązki uczniów mogą być źródłem nieporozumień i ogromnych trudności. Dlatego staramy się wspierać szkoły w tworzeniu bezpiecznych systemów komunikacji i zgłaszania niepożądanych sytuacji w grupie rówieśniczej lub innych problemów, z którymi mogą borykać się uczniowie i uczennice zarówno polscy, jak i ukraińscy – tłumaczy dr Małgorzata Wójcik, psycholożka z Uniwersytetu SWPS w Katowicach oraz jedna ze współautorek aplikacji RESQL.
Uczniowie z Ukrainy w polskich szkołach
Dane prezentowane przez Ministerstwo Edukacji i Nauki1 wskazują, że pod koniec czerwca 2022 roku w polskich szkołach uczyło się 182 245 uczennic i uczniów z Ukrainy, najwięcej w województwach: mazowieckim (33 733 osób), śląskim (20 481), wielkopolskim (18 975) oraz dolnośląskim (18 844). Co ważne najczęściej wybierali oni szkoły w największych polskich miastach – w Warszawie (16 428 osób), Krakowie (6 291), Wrocławiu (5 998) i Łodzi (5 181).
Autorki i autorzy aplikacji RESQL podkreślają, że otrzymują najwięcej zgłoszeń ze szkół z tych regionów, w których jest najwięcej uchodźców i uchodźczyń, ponieważ istnieje duże zapotrzebowanie na rozwiązania w zakresie równego traktowania uchodźców z Ukrainy.
U nas w szkole dzieci z Ukrainy uczyły się również przed 24 lutego 2022 r. Obecnie spora grupa wyjechała do Ukrainy. Natomiast, każda forma wsparcia jest dla tej grupy uczniów bezcenna. Oczywiście uczniowie korzystali ze wszystkich dostępnych form wsparcia, rządowych, samorządowych oraz istniejących wcześniej na terenie szkoły, na przykład takich jak bezpośredni kontakt z psychologiem lub pedagogiem. Co ważne uczniowie z Ukrainy zwracają uwagę na nowatorskie rozwiązania w naszych szkołach. Bardzo podobają się im takie systemy, więc RESQL jest niezwykle przydatnym narzędziem – opowiada Izabela Pielat-Świerczyńska, dyrektor XIII Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi im. płk. Leopolda Lisa-Kuli w Warszawie.
Ocenę systemu RESQL należy, w mojej opinii, podzielić na dwie kategorie, profilaktyczną i organizacyjną. Jest to system dający kolejne narzędzie do zapobiegania wszelkiego rodzaju przemocy, ale również dający dyrektorowi możliwość usystematyzowania działań opiekuńczych i wychowawczych poprzez swoją wszechstronność i aspekt szkoleniowy, podnoszący kwalifikacje wszystkich nauczycieli – dodaje.
Wdrażając system RESQL chcemy wyjść naprzeciw potrzebom wynikającym z różnic kulturowych i odrębnych systemów edukacyjnych.
dr Małgorzata Wójcik, psycholożka, Uniwersytet SWPS Katowice
Jak działa aplikacja?
Aplikacja umożliwia anonimowe zgłoszenia incydentów przemocy przez ucznia – zgłoszenie trafia bezpośrednio do nauczycieli. Aplikacja wyposażona jest w tzw. „zestawy interwencji”, czyli materiały mające na celu ułatwienie reagowania i podejmowania decyzji lub działań po zgłoszeniu incydentu. Wystarczy, że uczeń, który uczestniczy lub jest świadkiem niebezpiecznej sytuacji zgłosi ten incydent w aplikacji, wybierając kategorię przemocy. Podanie swoich personaliów w tym przypadku jest zupełnie dobrowolne – zgłaszający może zachować anonimowość albo ujawnić swoje dane. Zgłoszenie trafia do nauczyciela – interwenta, który wspólnie z innymi pedagogami analizuje problem i reaguje. Każdy z nauczycieli ma dostęp do panelu interwenta, w którym znajdują się wszystkie potrzebne informacje oraz napływające zgłoszenia. Dyrektor szkoły również posiada dostęp do swojego panelu, który umożliwia mu analizę zdiagnozowanych problemów, a także raportów dotyczących każdego zgłoszenia w jego szkole.
Nie stój z boku – reaguj!
Pamiętajmy, że aby walczyć z przemocą, należy się jej przede wszystkim przeciwstawiać. Przemoc nie jest nieodzownym elementem wkraczania w dorosłość i żadne dziecko nie musi jej doświadczać. Edukujmy nasze dzieci, by były wrażliwe na cudzą krzywdę i nie bały się rozmawiać o swoich problemach. To bardzo ważny element walki z tym zjawiskiem – podsumowuje dr Wójcik.
RESQL oficjalna strona: https://www.resql.pl
1 Dane na dzień 27.06.2022 https://dane.gov.pl/pl/dataset/2711,uczniowie-uchodzcy-z-ukrainy [dostęp - 10.08.2022]