Poczucie winysprzyja pozytywnemu klimatowi społeczno-emocjonalnemu w klasie szkolnej

Klimat społeczno-emocjonalny

Klimat społeczno-emocjonalny klasy szkolnej to pojęcie wywodzące się z badań nad kulturą organizacji. Rozumie się przez to percepcję:

• relacji nauczyciel-uczeń (życzliwość, zaufanie, szacunek)
• sprawiedliwości reguł i zasad (spójność, konsekwencja)
• orientacji na osiągnięcia (etyka pracy)
• relacji między uczniami (spójność, wsparcie społeczne)
• podmiotowego traktowania ucznia (współodpowiedzialność, zaangażowanie w organizację szkoły)

Poczucie winy

Badanie zrealizowano z udziałem 80 osobowej grupy 18 latków z różnych szkół licealnych. Analizy statystyczne wykazały, że tendencja do odczuwania winy jest mediatorem związku między empatią afektywną, a pozytywnym klimatem klasy. Oznacza to, że tendencja do odczuwania winy występuje częściej u nastolatków, którzy „zarażają” się emocjami innych, a także tam, gdzie występuje pozytywny klimat klasy szkolnej.

Poczucie winy rozumiane było jako uznanie zachowania za złe i odpowiedzialna chęć zadość uczynienia za wyrządzoną komuś krzywdę. Najważniejszym wnioskiem z badań jest ten, że „pozytywny klimat szkoły” nie oznacza, że w danym środowisku nie ma negatywnych emocji, a konflikty interpersonalne się nie zdarzają. Jest raczej tak, że „pozytywność” wiąże się ze sprawną regulacją „negatywnych” emocji, takich jak poczucie winy.

Poczucie wstydu

Tendencja do odczuwania wstydu okazała się nie być w żaden sposób związana z klimatem klasy szkolnej. Co więcej, odczuwanie wstydu – czyli krytyka samego siebie po wyrządzeniu komuś krzywdy – wiązała się z niższym poziomem empatii poznawczej. Innymi słowy, nastolatki, które gorzej rozumieją przyczyny i skutki emocji innych osób, mają tendencję do tego, by krytycznie skupiać się na sobie, zamiast na zachowaniu i naprawie relacji z inną osobą.