Studentki prawa Uniwersytetu SWPS inicjują ogólnopolską dyskusję na temat prawnokarnej ochrony przed samobójstwem
Komisja ds. Petycji Sejmu rozpatrzyła petycję dotyczącą zmiany art. 151 Kodeksu karnego, której inicjatorkami są trzy studentki prawa Uniwersytetu SWPS – Julia, Weronika i Dominika. Dokument jest efektem zajęć z prawa karnego prowadzonych przez dr. hab. Piotra Jóźwiaka, prof. USWPS, na Wydziale Psychologii i Prawa w Poznaniu Uniwersytetu SWPS, podczas których toczyła się długa dyskusja na temat skuteczności obowiązujących przepisów w zakresie ochrony przed samobójstwem. Studentki dostrzegły, iż aktualnie obowiązujące przepisy nie chronią w wystarczający sposób przed hejtem czy różnego rodzaju nagonkami lub groźbami, których następstwem jest targnięcie się człowieka na swoje życie.
Zainspirowane zarówno akademickimi debatami, jak i literaturą fachową – w szczególności publikacjami prof. dr Krystyny Daszkiewicz oraz prof. Konrada Burdziaka – studentki podjęły konkretne działania. W październiku 2024 r. złożyły do Sejmu RP petycję, w której zaproponowały rozszerzenie ustawowych znamion przestępstwa określonego w art. 151 Kodeksu karnego. Ich zdaniem obowiązujące przepisy nie zapewniają wystarczającej ochrony w sytuacjach takich jak hejt, groźby, tzw. nagonki medialne czy działalność sekt.
– To cenny przykład aktywności obywatelskiej i akademickiej, który pokazuje, że również osoby będące jeszcze w trakcie edukacji prawniczej mogą inicjować istotne zmiany społeczne oraz prawne. Ich działania wpisują się w ideę nowoczesnego uniwersytetu, który nie tylko kształci, ale też realnie wpływa na debatę publiczną – mówi dr hab. Piotr Jóźwiak, prof. USWPS.
– Nasza inicjatywa to dopiero początek. Mamy nadzieję, że stanie się impulsem do szerszej reformy prawa i budowania systemu, bo wierzymy, że prawo powinno chronić życie i zdrowie, również psychiczne - mówi Julia Stiller, studentka prawa na Wydziale Psychologii i Prawa w Poznaniu Uniwersytetu SWPS, która była główną inicjatorką petycji.
Mimo negatywnej opinii Biura Analiz Sejmowych, które nie rekomendowało przyjęcia petycji, Komisja do Spraw Petycji zdecydowała się skierować dezyderaty do wielu ministerstw, w tym m.in. Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Sprawiedliwości. Celem dezyderatów jest analiza zjawiska i dostosowanie obowiązujących przepisów do współczesnych wyzwań związanych z problematyką samobójstw.
Prof. Jóźwiak zwraca uwagę, że obowiązujące przepisy art. 151 Kodeksu karnego nie odpowiadają w pełni na wyzwania współczesności, zwłaszcza wobec nowych form presji psychicznej, takich jak groźby, hejt czy nagonki, w tym zwłaszcza mające miejsce w świecie wirtualnym: – W tej perspektywie inicjatywa rozszerzenia ochrony prawnej przed samobójstwem jest nie tylko zasadna, ale i konieczna do dalszej analizy i refleksji ustawodawczej. Dlatego bardzo dobrze się stało, iż Komisja ds. Petycji zdecydowała o skierowaniu dezyderatów do właściwych ministerstw – podsumowuje ekspert.
Bez względu na dalsze decyzje legislacyjne, inicjatywa studentek oraz wykładowcy USWPS, profesora Piotra Jóźwiaka ma szansę - także dzięki skierowaniu dezyderat do resortów - stać się ważnym impulsem do ogólnokrajowej dyskusji na temat skuteczności ochrony prawnej przed zachowaniami prowadzącymi do targnięcia się na swoje życie. To również przykład na to, jak aktywność akademicka i obywatelska może realnie wpływać na kształtowanie debaty publicznej i polityki państwa.
