Czy istnieje życie bez plastiku? Wyobraźnia tu zawodzi. Bo plastik można znaleźć w nawet w najbardziej dzikich zakątkach planety – w wodach opływających Antarktydę, na zboczach Mount Everestu, rafach koralowych u wybrzeży Australii… Szacuje się, że do 2050 roku w oceanach i morzach będzie więcej plastiku niż ryb. Apokaliptyczna wyliczanka może trwać w nieskończoność. Czy nie lepiej jednak skupić się na działaniach, które które tę globalną katastrofę mają zahamować?

Na wojnę z plastikiem wyruszają projektanci. W kontrze do kultury marnotrawstwa proponują rozwiązania w duchu biodesignu. Jest to trend oparty na wykorzystywaniu zasobów naturalnych, w tym odpadów przemysłowych, do produkcji alternatywnych materiałów. Zasobem naturalnym może być niemal wszystko. Meduzy – galaretowate parzydełkowce, które rozpleniły się w morzach i oceanach na skutek globalnego ocieplenia klimatu i zanieczyszczeń. Huba drzewna – sprawdza się jako budulec lamp i dodatków do wyposażenia wnętrz. Bambus – alternatywa dla plastikowych słomek. Wodorosty – wykonane z nich naczynia można zjeść lub skompostować. Wreszcie buraki cukrowe, których polscy rolnicy w 2017/2018 roku wyprodukowali niespełna 16 tys. ton. Z ich korzeni uzyskiwany jest cukier spożywczy. Sam proces produkcyjny generuje ogromną ilość odpadów. Przede wszystkim są to liście oraz wysłodki, które najczęściej wykorzystuje się jako paszę dla zwierząt, jednak ze względu na ich malejącą liczebność, odpady pozostają bezużyteczne.

Sonia Jaśkiewicz, w ramach pracy dyplomowej „Buraki Lab” na specjalności industrial design w School of Form, z liści buraków cukrowych i wysłodków buraczanych stworzyła materiał, który ma być alternatywą dla tworzyw sztucznych.

Nowe, lepsze życie odpadów przemysłowych

Projektantka dociekała, w jaki sposób definiujemy odpady i jak można ponownie nadać im status pełnowartościowego produktu i włączyć do obiegu. – Nie da się żyć, nie robiąc bałaganu. Straciliśmy kontrolę nad produkcją przedmiotów, które nie ulegną degradacji. Współczesna kultura nazywana jest konsumpcyjną, a społeczeństwo określanie mianem wyrzucającego. Okazuje się jednak, że kosz na śmieci to dopiero początek drogi, a dalsza wędrówka wyzwala nowy potencjał odpadów – podkreśla Sonia Jaśkiewicz.

Tak, odpady mają ogromny potencjał użytkowy, o czym przekonała się projektantka w trakcie licznych eksperymentów. – W badaniach użyłam liści buraka cukrowego, stanowiącego największy odpad w polskim rolnictwie. Interesowały mnie też wysłodki powstające w procesie wysłodzenia. Otrzymane materiały mogą posłużyć jako alternatywa dla tworzyw, które stanowią obciążenie dla środowiska ze względu na swoją trwałość.

Materiał powstał wyłącznie z naturalnych surowców wtórnych, bez użycia chemicznych dodatków. Zastosowanie? Donice, talerze, miski, podstawki, tace. Niecodzienne przedmioty codziennego użytku. Wytwarzane z lokalnego, biodegradowalnego i nietoksycznego materiału, który prawie wszyscy spisali na straty. Czyżby kolejny dowód na to, że życie bez plastiku jest możliwe?