Uniwersytet SWPS dołącza do Europejskiego Obserwatorium Mediów Cyfrowych
Dezinformacja to już problem globalny. Borykają się z nim niemal wszystkie rozwinięte kraje świata. Dotyka obszarów od zdrowia po politykę, wyrządzając szkody całym społecznościom. Jest jak kameleon: wciąż przybiera nowe formy i zmienia sposoby docierania do odbiorcy. Trudno nadążyć za jej nowymi wcieleniami. Właśnie dlatego walka z fake newsami wymaga skoordynowanych i metodycznych działań. Naukowcy z naszej uczelni (pod kierownictwem dr hab. Kariny Stasiuk-Krajewskiej, prof. Uniwersytetu SWPS) zamierzają podzielić się specjalistyczną wiedzą z zakresu monitoringu dezinformacji w ramach projektu Central European Digital Media Observatory (CEDMO). Jego głównym celem jest zwiększanie świadomości społeczeństwa na temat fałszywych wiadomości i sposobów zapobiegania ich rozpowszechnianiu w Europie Środkowej.
Zaangażowanie w ten projekt wynika wprost ze strategii Uniwersytetu SWPS: otwartości, odwagi i odpowiedzialności, które inspirują naszych ekspertów do wykorzystania wiedzy i doświadczenia w projektach skupiających się na istotnych kwestiach społecznych oraz dążeniu do prawdy dla dobra społeczeństwa.
Fake newsy – wykrywanie, weryfikowanie i zapobieganie
Europejskie Obserwatorium Mediów Cyfrowych (EDMO) wyznacza ramy walki z fake newsami dla całego kontynentu. Swoją działalność rozpoczęło 1 czerwca 2020 r. Koordynuje wspólne działania na poziomie Unii Europejskiej, docelowo swoim zasięgiem chce objąć również obszar Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Jest projektem nadrzędnym wobec Central European Digital Media Observatory (CEDMO), które to ma objąć swoim zasięgiem Polskę, Czechy i Słowację. Lokalne centrum będzie mogło liczyć na wsparcie merytoryczne europejskiej instytucji. Ma również zostać zintegrowane z jej infrastrukturą, aby zapewnić organizacjom i indywidualnym mieszkańcom regionu Europy Środkowej dostęp do nowoczesnych narzędzi badawczych. Docelowo CEDMO będzie służyć mediom, instytucjom rządowym, przemysłowi oraz organizacjom pożytku publicznego. Uczestnicy projektu do weryfikacji wiadomości wykorzystają możliwości sztucznej inteligencji.
Współpraca na międzynarodowym szczeblu
W skład konsorcjum CEDMO wchodzi ośmiu partnerów i czterech podwykonawców. Największą siłą powstającego Centrum jest zróżnicowany zespół naukowców specjalizujących się w różnych dziedzinach: zarówno w naukach humanistycznych, jak i znajomości nowych technologii. Ponadto eksperci CEDMO będą pozostawać w kontakcie z redakcjami i dziennikarzami na co dzień zajmującymi się weryfikacją faktów. Problem fake newsów z natury jest bowiem interdyscyplinarny i wymusza konieczność przyglądania mu się z wielu perspektyw.
Cieszymy się na współpracę z zagranicznymi partnerami, szczególnie z profesjonalnym zespołem z Uniwersytetu Karola w Pradze, który pełnić będzie funkcję głównego koordynatora działań wszystkich uczestników projektu.
Poszczególni członkowie konsorcjum odpowiedzialni są za różne części projektu:
- rozwój infrastruktury technicznej ̶ Athens Technology Center (ATC),
- natychmiastowe reakcje na dezinformacje i codzienne sprawdzanie faktów ̶ Agence France-Press
- metody i narzędzia cyfrowe usprawniające i przyspieszające walkę z fake newsami zostaną opracowane przez naukowców, którzy mają duże doświadczenie w zakresie sztucznej inteligencji, neurolingwistycznego programowania (NLP) i uczenia maszynowego ̶ Kempelen Institute of Intelligent Technologies (KInIT) (Słowacja) i Czech Technical University (Czechy),
- badania nad wpływem dezinformacji na społeczeństwo – socjologowie i badacze mediów z Uniwersytetu Karola (Czechy), Uniwersytetu im. Cyryla i Metodego (Słowacja) oraz Uniwersytetu SWPS (Polska).
Wkład Uniwersytetu SWPS w CEDMO
Uniwersytet SWPS zobowiązał się do przygotowania większości raportów badawczych. Zespół będzie również prowadził projekty edukacyjne zwiększające świadomość dotyczącą fake newsów oraz promujące standardy ich weryfikacji.
– Zjawisko dezinformacji jest jednym z najpoważniejszych problemów współczesnych społeczeństw. Fake newsy dotyczą różnych tematów, rozprzestrzeniają się błyskawicznie i czynią ogromne szkody. Dlatego projekt ten ma niezmiernie istotne znaczenie społeczne. Cieszymy się, że będziemy realizować go we współpracy z tak znakomitymi partnerami i w tak silnym międzynarodowym konsorcjum. Dla mnie najważniejszym aspektem projektu jest współpraca badaczy z praktykami. Dzięki temu nasze badania i analizy będą miały realny wpływ na świat i przyczynią się do ograniczenia społecznego wpływu dezinformacji. Uniwersytet SWPS wnosi do projektu ogromną wiedzę merytoryczną i różnorodne umiejętności badawcze – mówi prof. Karina Stasiuk-Krajewska, kierownik Katedry Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej we Wrocławiu, w projekcie CEDMO kierująca zespołem Uniwersytetu SWPS.
Badaczka zapewnia, że polski zespół będzie także angażować się w działania edukacyjne, wykorzystując szerokie kontakty w środowisku medialnym. Jej zdaniem projekt CEDMO to szansa dla Uniwersytetu SWPS, aby stać się liderem w skali Polski, jak również ważnym podmiotem współpracy europejskiej nie tylko w zakresie badania fake newsów, lecz także ich zwalczania.
W skład zespołu naukowców Uniwersytetu SWPS wejdą:
- dr hab. Karina Stasiuk-Krajewska, prof. Uniwersytetu SWPS – kierownik zespołu Uniwersytetu SWPS, odpowiedzialna za koordynację projektu
- dr hab. Barbara Głębicka-Giza, prof. Uniwersytetu SWPS
- dr hab. Michał Wenzel, prof. Uniwersytetu SWPS
- dr Katarzyna Bąkowicz
Dla mnie najważniejszym aspektem projektu jest współpraca badaczy z praktykami. Dzięki temu nasze badania i analizy będą miały realny wpływ na świat i przyczynią się do ograniczenia społecznego wpływu dezinformacji. Uniwersytet SWPS wnosi do projektu ogromną wiedzę merytoryczną i różnorodne umiejętności badawcze... To szansa dla Uniwersytetu SWPS, aby stać się liderem w skali Polski, jak również ważnym podmiotem współpracy europejskiej nie tylko w zakresie badania fake newsów, lecz także ich zwalczania.
prof. Karina Stasiuk-Krajewska, kierownik zespołu Uniwersytetu SWPS
Interdyscyplinarność i innowacja
Projekt pozwoli ekspertom na poznanie zjawiska fake newsów – a co za tym idzie, na zapobieganie ich rozpowszechnianiu w regionie. Naukowcy będą badać strukturę tekstów dezinformacyjnych, ścieżki ich udostępniania w internecie oraz reguły, jakimi rządzi się odbiór fałszywych wiadomości w różnych grupach społecznych. Dodatkowo zbadana zostanie skuteczność istniejących już metod weryfikacji fałszywych informacji oraz stosunek do fake newsów w różnych grupach zawodowych, w tym kluczowej: dziennikarzy i PR-owców. Raporty badawcze zostaną opublikowane w języku polskim i angielskim na stronie internetowej projektu.
Na podstawie zebranych informacji naukowcy opracują wiele działań edukacyjnych: artykuły, konferencje, warsztaty dla nauczycieli, uczniów i specjalistów, podcasty, filmy i wywiady. Badacze planują także współpracę z influencerami.
Interdyscyplinarność i innowacja to kluczowe słowa dla projektu CEDMO. Kampanie dotyczące umiejętności korzystania z mediów będą opierać się nie tylko na tradycyjnych technikach, takich jak warsztaty, sympozja czy webinaria, ale postawią też na elementy grywalizacji, by bardziej zaangażować współczesnego odbiorcę treści.