Obywatel PL
Czy nasza demokracja jest zagrożona? Skąd w nas tyle podziałów? W którą stronę zmierza reforma sądownictwa? Kim są najbardziej wykluczone osoby? „Nie mówiłbym o upadku demokracji, ale też nie bagatelizowałbym zagrożeń, z którymi dziś się mierzymy” – tymi słowami Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz profesor na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS w Warszawie, zaczyna odważną rozmowę z Bartoszem Bartosikiem na łamach książki „Obywatel PL”. Zachęcamy do zapoznania się z tą niezwykle interesującą pozycją, która właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa WAM.
Obywatel PL to Ty
Adam Bodnar, odpowiadając na pytania Bartosza Bartosika w wywiadzie rzece, prześwietla kondycję państwa. Rozmowa toczy się o coraz mocniejszych pęknięciach w społeczeństwie, próbach manipulacji Polakami i kontrowersjach związanych z praworządnością, prawami mniejszości i aborcją. Bodnar zwraca uwagę na trudny dialog lewicy z chrześcijaństwem i nie zapomina o wykluczonych. Pokazuje dynamikę samorządów i bogactwo lokalnych społeczności, które dają Polsce energię do zmian. Obnaża wady transformacji ustrojowej, wskazując na jej ofiary i bohaterów.
Fragment epilogu
Książka kończy się epilogiem, w którym rozmówcy zastanawiają się nad przyszłością kolejnych pokoleń i wyczulają na niebezpieczeństwa związane z obecną pandemią koronawirusa. Zajrzyjmy do środka:
W trakcie przygotowywania książki zaczęły do nas docierać wieści z Chin o koronawirusie, który gwałtownie rozprzestrzenił się w prowincji Hubei. Z czasem pojawiły się informacje o pierwszych europejskich zachorowaniach, a gdy kończyliśmy – kraje na całym świecie przechodziły w stan letargu w celu ograniczenia zasięgu epidemii. Jak bardzo choroba, którą wywołuje ten wirus, zmieniła Pańskie spojrzenie na sytuację w Polsce i na świecie?
Na pewno świat pod wpływem epidemii koronawirusa bardzo się zmienił, a będzie się jeszcze bardziej zmieniał. Jednocześnie uważam, że nasze rozmowy nie tracą na aktualności, a fundamentalne kwestie postawione w tej książce pozostają w mocy. Dylematy związane z przestrzeganiem praw człowieka, dbałością o przyszłość naszych społeczności, świata i planety, rozterki polityczne między polityką izolacjonizmu a solidarności międzynarodowej – o czym czytelnicy mogą przeczytać w tej książce - nabierają teraz szczególnego znaczenia.
A zatem jakie wyzwania i zmiany nas czekają?
Tak naprawdę zmiany będa dotyczyły każdej formy życia społecznego i indywidualnego – od polityki, przez gospodarkę, system edukacji, ale także organizacji pracy, po sposoby spędzania wolnego czasu. Pytanie, jak głębokie te przemiany będą. Analitycy „The Economist” zastanawiają się w jednym z artykułów, co by się stało, gdyby wydajność globalnej gospodarki – w wyniku ciężkich przypadków chorobowych, śmierci, wstrzymania produkcji, przerwania łańcuchów dostaw itd. – spadła o jedną trzecią. Trudno sobie nawet wyobrazić, jak w takiej sytuacji zmieni się sposób funkcjonowania państw czy zasobność obywateli. Czy dojdzie do zamieszek i niepokojów społecznych na wielką skalę? Czy nasilą się migracje do krajów lepiej prosperujących?
Autorzy „The Economist” zauważają, że polityki państwowe w reakcji na epidemię w różnych krajach opierają się na poświęcaniu jednych wartości na rzecz drugich (trade offs). Sęk w tym, że taka strategia ma przynieść dobre owoce w perspektywie kilku tygodni, a co najwyżej miesięcy. Po tym czasie spodziewamy się jako obywatele powrotu normalności. Ale przecież nie ma na to żadnej gwarancji. Gdy nasza książka trafi do rąk czytelników, prawdopodobnie cały czas będziemy funkcjonowali w stanie społecznej izolacji.
Nie mówiłbym o upadku demokracji, ale też nie bagatelizowałbym zagrożeń, z którymi dziś się mierzymy. Globalnie widzimy wzrost nastrojów populistycznych i kryzys instytucji demokratycznych z dużym stażem, a jednocześnie rosnące aspiracje demokratyczne społeczeństw, które od lat zmagają się z dyktaturą i reżimem autorytarnym. Z kolei w niektórych krajach o rozwiniętej już tradycji demokratycznej kwestionuje się wolnościowe fundamenty demokracji.
prof. Adam Bodnar „Obywatel PL”
Książka ukazała się w Wydawnictwie WAM.
O autorach
dr hab. Adam Bodnar, prof. Uniwersytetu SWPS – Rzecznik Praw Obywatelskich. Prawnik i nauczyciel akademicki, doktor habilitowany nauk prawnych, w latach 2010–2015 wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Współpracował z licznymi organizacjami pozarządowymi, m.in. z Fundacją Panoptykon (przewodniczący Rady Fundacji), ClientEarth Polska (członek rady programowej), Stowarzyszenie im. prof. Zbigniewa Hołdy (współzałożyciel oraz członek zarządu). Był także członkiem Obywatelskiego Forum Legislacji działającego przy Fundacji Batorego oraz zespołu redakcji kulturaliberalna.pl. Jest autorem wielu publikacji naukowych z zakresu prawa.
Bartosz Bartosik – bohemista z wykształcenia, członek redakcji „Więzi”, sekretarz think tanku Laboratorium „Więzi”, członek Zespołu Komitetu Dialogu Społecznego przy Krajowej Izbie Gospodarczej. Związany ze Wspólnotą Sant'Egidio.