Ekspozycja w wyobraźni jest uważana za jedną z najskuteczniejszych technik terapii problemów lękowych. W ostatnich latach „ekspozycja w wyobraźni” zyskała jednak silną konkurencję – technikę zwaną „wyobrażenie ze zmianą scenariusza”. Zgodnie z najnowszymi badaniami technika ta pomaga zredukować nie tylko problemy lękowe, lecz także szereg problemów wynikających z awersyjnych doświadczeń z dzieciństwa. Wyobrażenie ze zmianą scenariusza jest stosowane przede wszystkim w terapii schematu, należącej do najbardziej popularnych i obiecujących kierunków psychoterapii poznawczo-behawioralnej. W ramach projektu porównane zostaną neuronalne i psychologiczne mechanizmy działania oraz skuteczność „ekspozycji w wyobraźni” i „wyobrażenia ze zmianą scenariusza” u osób z wysokim poziomem lęku przed porażką. Uzyskane wyniki przyczynią się do uzyskania ważnych informacji w dziedzinie badań nad mechanizmami i skutecznością psychoterapii.

W technikach „ekspozycja w wyobraźni” i „wyobrażenie ze zmianą scenariusza” instruuje się pacjenta, aby wyobraził sobie negatywne doświadczenie ze swojej przeszłości (np. bycie uczestnikiem trzęsienia ziemi), które ma związek z doświadczanymi przez niego problemami psychicznymi (np. patologiczny lęk). Podczas „wyobrażeniowej ekspozycji” negatywne doświadczenie jest przedłużane, do czasu aż związane z nim emocje opadną. Podczas wyobrażenia ze zmianą scenariusza negatywne doświadczenie zostaje przerwane, a pacjent jest instruowany tak, aby zmienił jego zakończenie. Zmiana polega najczęściej na tym, że w wyobrażonej sytuacji pojawia się terapeuta pacjenta lub on sam jako dorosły i zapobiega negatywnemu zakończeniu (np. zabiera pacjenta w bezpieczne miejsce).

Naukowcy przypuszczają, że w przypadku „wyobrażenia ze zmianą scenariusza” zwiększenie błędu predykcji (tj. wprowadzenia zaskakującego/niespodziewanego zakończeniu sytuacji) pozwala efektywniej modyfikować ślad pamięciowy związany z negatywnym zdarzeniem, powodując, że ta technika jest bardziej skuteczna. Ponadto z badań wynika również, że w celu dalszego zwiększenia efektów terapeutycznych technika ta wymagałaby wydłużenia czasu pomiędzy przywołaniem wspomnienia a wyobrażeniem wsparcia ze strony terapeuty, które wpłynęłoby na znaczące osłabienie śladu pamięciowego kodującego negatywne wspomnienie. W badaniu zostanie sprawdzone, która z wymienionych technik jest bardziej skuteczna oraz jakie czynniki mają wpływ na zwiększenie ich skuteczności. 

W ramach projektu osoby z wysokim poziomem lęku przed porażką będą losowo przydzielone do jednej z trzech podgrup, które zostaną poddane danym warunkom terapeutycznym: „ekspozycji wyobrażeniowej”, „wyobrażenia ze zmianą scenariusza” oraz „wyobrażenia ze zmianą scenariusza” z 10 minutową przerwą.

Badacze przeprowadzą badania wykorzystując pomiar psychofizjologiczny (potliwość skóry) oraz neuroobrazowy, z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego (aktywność struktur mózgowych), dzięki czemu określą wzorce neuronalne odpowiedzialne za skuteczność technik wyobrażeniowych.

Uzyskane w badaniach wyniki przyczynią się do uzyskania ważnych informacji w dziedzinie badań nad mechanizmami i skutecznością psychoterapii. W dłuższej perspektywie rezultaty projektu mogą poprawić skuteczność psychoterapeutycznego leczenia wyobrażeniowego w różnych problemach lękowych.